طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه آموزش مهارت های ارتباطی کارورزان با بیماران بر اساس الگوی سازمان بهداشت جهانی

مقدمه: ارتباط مؤثر پزشک با بیمار نقش به سزایی در اتخاذ تدابیر درمانی اثربخش، کاهش استرس و جلب رضایت مندی بیماران دارد. شواهد حاکی از آن است که بسیاری از پزشکان به طور مؤثری با بیمار ارتباط برقرار نمی کنند. از این رو پژوهش حاضر با هدف طراحی، اجرا و ارزیابی تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی کارورزان پزشکی با بیماران براساس الگوی سازمان بهداشت جهانی در دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال 1389 انجام شد. روش ها: این پژوهش مداخله ای در سال 1389روی تمامی کارورزان پزشکی (74 کارورز) در دانشگاه علوم پزشکی اراک انجام گردید. مهارت ارتباطی کارورزان پزشکی با بیماران بر اساس چک لیست و به روش مشاهده مستقیم، مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس مرحله آموزش برنامه طراحی شده به روش ایفای نقش برای کارورزان در دو نوبت ارائه گردید و مجدداً مهارت آنان بررسی شد. چک لیست ارزیابی بر اساس الگوی مهارت های ارتباطی پایه پزشک با بیمار که توسط سازمان بهداشت جهانی ارائه شده بود، طراحی گردید. داده ها از طریق آزمون های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آزمون تیمورد تجریه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: در این پژوهش میانگین کل نمره مهارت های ارتباطی کارورزان قبل از آموزش برابر 47/0±53/2 و پس از آموزش برابر با 34/0±25/3 (بر مبنای 4) بود که از نظر آماری تفاوت معناداری بین آنها وجود داشت (3/10, t= 00/0p=). میانگین نمره مهارت ارتباط بین فردی کارورزان پزشکی با بیماران، قبل از آموزش 47/0±62/2 و بعد از آموزش 37/0±29/3 ،مهارت جمع آوری اطلاعات از بیماران قبل و بعد از آموزش به ترتیب 47/0±74/2 و3/0±24/3، مهارت ارائه اطلاعات به بیماران قبل و بعد از آموزش به ترتیب 39/0±42/2 و3/0±24/3، و مهارت آموزش به بیماران، قبل از آموزش52/0±33/2 و بعد از آموزش 38/0±15/3 ارزیابی شد که بیانگر اختلاف معنادار قبل و بعد از آموزش مهارت ها بود (00/0 p=t=). در این پژوهش ارتباط معناداری بین این چهار نوع مهارت ارتباطی کارورزان مورد ارزیابی با جنسیت آنان مشاهده نشد (00/0(p=). نتیجه گیری: میانگین نمره کل مهارت ارتباطی کارورزان پس از آموزش ارتقای قابل توجهی یافت. با توجه به نقش مهم مهارت های ارتباطی کارورزان با بیماران، بر لزوم تدوین برنامه آموزشی مهارت های ارتباطی پزشک با بیمار در کوریکولوم دانشجویان رشته پزشکی تأکید می شود و استفاده از تکنیک های اثربخش در ارتقای سطح آموزش این نوع مهارت ها ضروری شناخته می شود.